Spitsbergen

Spitsbergen is een eilandengroep in de Noordelijke IJszee, zo'n 565 km ten noorden van Noorwegen, die uit drie grotere en een tachtigtal kleine eilanden bestaat. De eilandengroep maakt sinds 1920 met een apart statuut deel uit van het koninkrijk Noorwegen. De geografische ligging is tussen 74°-81° NB en 10°-35° OL. Wikipedia
Oppervlakte: 61.022 km²
Inwonersaantal: 2.504 (23 aug 2022)
Coördinaten: 78°11'NB, 15°51'OL
Feestdag: 14 augustus
Hoofdstad: Longyearbyen
Inwoners (2008): 2.165
Talen: Noors, Russisch

© wikipedia

Spitsbergen is slechts een klein gedeelte van de archipel. De Nederlandse zeevaarder en ontdekkingsreiziger Willem Barentsz ontdekte dit prachtige eiland in 1596 en gaf er de naam Spitsbergen aan. In 1920 werd het Spitsbergenverdrag getekend en Noorwegen kreeg de soevereiniteit, om ervoor te zorgen dat de beschreven regels voor de deelnemende landen, waaronder Nederland, nageleefd werden. Noorwegen gaf er vervolgens een nieuwe naam aan: “Svalbard”.

Spitsbergen ligt ongeveer 1000 kilometer ten zuiden van de noordpool en ± 700 kilometer ten noorden van het vaste land van Noorwegen. Het ligt ± 1350 kilometer van de noordpoolcirkel en bevindt zich midden in de ijskoude Barentszzee.

Spitsbergenverdrag:

In 1920 werd in het Spitsbergenverdrag vastgelegd dat de eilanden onder Noors toezicht kwamen. Maar het land staat wel op zichzelf, de belastingen zijn anders geregeld dan in Noorwegen en het geld afkomstig uit Spitsbergen, moet ook daar weer benut worden. Er wordt geen belasting geheven op bijvoorbeeld drank, zodat de prijzen een stuk lager zijn dan in Noorwegen. Theoretisch is Spitsbergen te bezoeken zonder een paspoort te tonen.

De status van Spitsbergen is met enige regelmaat twistpunt tussen Noorwegen en Rusland. Rusland maakt als vrijwel enige natie gebruik van de rechten die het Spitsbergenverdrag biedt, en meent dat Noorwegen zijn rechten schendt door met een beroep op bescherming van de natuur en/of het milieu de Russische economische activiteiten te belemmeren. De enige overgebleven Russische basis is Barentszburg.

Nederzettingen:
Longyearbyen is de grootste nederzetting op Spitsbergen met ongeveer 1700 inwoners (2004).

Willem Barentsz is de naamgever van de plaats Barentszburg, met circa 500 Russische inwoners de tweede nederzetting op de eilanden. Andere bewoonde nederzettingen zijn Sveagruva (210 inw.) en Ny-Ålesund (40 inw.). Ook Pyramiden is sinds 2008 weer bewoond: 22 Russen proberen er het dorp klaar te maken voor toerisme. Daarnaast zijn er een aantal Noorse weerstations en een Pools onderzoekcentrum te Hornsund met circa 10 inwoners. Daarnaast zijn er de verlaten plaatsen Rijpsburg, Smeerenburg en Groemant.

Begin 2008 is op Spitsbergen de Wereldzaadbank van start gegaan, een internationale genenbank waar alle soorten zaden ter wereld moeten worden bewaard op een zodanige wijze dat ook na rampen elders ter wereld de zaden behouden blijven.